Hitastýring sundlaugakerfa

Hitastigi sundlauga er haldið stöðugu með því að keyra hringrásarvatnið að hluta í gegnum varmaskipta. Við varmaskiptana eru handvirkir lokar og með þeim er hægt að stilla hversu mikið vatn fer í gegnum varmaskiptana og hversu mikið fer fram hjá þeim. Aðeins það vatn sem fer gegnum varmaskiptana hitnar. Hitastig frá varmaskiptinum er þess vegna nokkuð hærra en framrásarhiti til laugarinnar en gæta þarf að því að hitinn frá varmaskiptunum verði ekki of hár því þetta getur skemmt límdar plastlagnir sem hringrásarkerfið er að stórum hluta gert úr.

Sundlaugar hafa allmikla varmarýmd og hitastig þeirra breytist tiltölulega hægt. Reglun á hitastigi sundlauga er því flókið langtímaferli og er jafnan notast við marga hitanema. Hér á eftir er vísað til kerfisheita í myndinni til hægri:

• Laugarhiti (HN.67.01) er alla jafna mældur í sýnatökulögn. Þetta hitastig ber stýrikerfið saman við óskgildi og ákveður út frá því hversu heitu vatni þurfi að dæla til laugarinnar (framrás).
• Framrásarhiti (HN.67.04): Stýrikerfið ákvað í síðasta skrefi hversu hár framrásarhitinn eigi að vera. Og ákveður nú hversu hár hitinn frá varmaskiptinum eigi að vera til þess að framrásarhitinn verði réttur.
• Hiti frá varmaskipti (HN.67.03) var ákveðinn í síðasta skrefi en er þó takmarkaður við ákveðið hámark (t.d. 52 gráður) því plastlagnir og límingar skemmast við of hátt hitastig. Hitastigi frá varmaskiptinum er nú stýrt beint með stjórnloka (SL.67.01) sem stýrir rennsli hitaveituvatns í gegnum varmaskiptinn.

Mikilvægt er að allir hitanemar í kerfinu fái vatnsrennsli, öðruvísi virkar ekki reglunin. Ef kerfið er sett upp með hitanema í sérstakri sýnatökulögn verður að athuga sérstaklega (og staðreyna) rennsli í sýnatökulögninni því hitastigið í þeirri lögn endurspeglar hitastig í lauginni. Sjá nánari upplýsingar um reglun í annarri grein.

Athugasemd við kerfismynd

Á kerfismyndinni hér til hægri er stjórnlokinn á aðrennsli hitaveitunnar (túr). Þetta getur verið óheppilegt ef hitaveituvatnið er mjög heitt vegna þess að hitinn leiðir þá frá lokanum og upp í mótorinn og getur stytt líftíma mótorsins verulega. Á frárennsli hitaveitunnar (retúr) er vatnið kaldara og þess vegna betra að staðsetja stjórnlokann þar. Virkni varmaskiptisins er nákvæmlega sú sama vegna þess að stjórnlokinn stýrir flæðinu í gegnum varmaskiptinn óháð því hvoru megin lokinn er staðsettur.

Orkunotkun Athugið að sundlaugar og heitir pottar nota mikla varmaorku. Orkan tapast m.a. við uppstreymi, uppgufun og úrkomu. Nokkrar leiðir til að draga úr orkunotkun eru: lækka hitastig lauga og potta leggja út brautarlínur til að minnka öldugang og kælingu lækka hitastig potta á nóttunni leggja einangrandi ábreiður yfir laugar og potta utan rekstrartíma Orkunotkun sundlauga á Íslandi var árið 2008 áætluð u.þ.b. 400.000 MWh. Heimild: Orkustofnun.

Tengdar greinar: Afl og orka